Zeytin sulama takvimi: Zeytin sulama teknikleri nelerdir?

Zeytin sulama takvimi, zeytin yetiştiriciliğinde önemlidir. Zeytin sulama zamanı ve zeytin sulama teknikleriyle ilgili kapsamlı bilgiler ile karşınızdayız. Ülkemizde zeytin yetiştiriciliği önemli ve etkili bir tarımsal faaliyettir. Yılın belirli döneminde hasadı yapılan zeytin, sulama ve bakım gerektirir. Gerekli sulama ve bakım yapıldığında hasat verimli olur. 

Zeytinde sulama, kaynakların aşırı kullanılmasın kaçınarak ve bitkilerin ihtiyaçları için gerekli hacmi hesaplayan bir sulama planıyla yönetilerek akıllıca yönetilmelidir. Hesaplama, hem toprağın su durumuna, hem de bitkinin su içeriğine dayalı yöntemler temelinde yapılır. Zeytin dikim sonrası sulama, meyve verme beklentisine izin verir ve uzun süreli kuraklık dönemlerinde sulanmayan sistemlerin yardımıyla gerçekleştirilmelidir. Zeytin üretim aşamasında, zeytinlerin miktar ve boyutunun artmasına, meyve ve yağın niteliksel olarak iyileştirilmesine, özellikle aşındırıcı olaylara duyarlı topraklar için toprağın çimlenmesine olanak tanır.

Yağın kalitesi sulamadan önemli ölçüde etkilenir. Örneğin su mevcudiyeti azaldıkça fenolik bileşikler artar. Bu nedenle, suyun mevcudiyeti, fenolik bileşiklerle bağlantılı acı ve baharatlı hisleri ve yağın organoleptik profilini değiştirir. Yağın duyusal özelliklerini belirleyen biyofenollerin ve uçucu bileşiklerin bulunduğu sabunlaşmayan kısım, sulamadan önemli ölçüde etkilenir. Zeytinde sulama teknikleri, gübrelerin gübrelemede kullanılmasına yani dağıtılmış sulama hacimlerinde seyreltilmiş gübrelerin sağlanmasına izin verir. Bu teknik, gübrelerin etkisinin özgüllüğünü arttırır, onları doğrudan bitkilerin yakınına dağıtabilir ve gerekli ürün maliyetlerini ve miktarlarını azaltır.

Tüm bunlara bağlı olarak, zeytinde sulama zamanı ve teknikleri oldukça önemli olmaktadır. Zeytinde yeterli ve gerekli sulama yapıldığının sonucu, hasat zamanı belli olmaktadır. Zeytin yetiştiricilerinin yıl boyunca zeytin sulama takvimine uyması gerekli olacaktır. Peki, zeytin sulama takvimi ve zeytin sulama teknikleri nelerdir?

İlginizi Çekebilecek Diğer Yazılarımız: 

• Zeytinde gübreleme nasıl yapılır?
• Zeytin ilaçlama takvimi

Zeytin Ne Zaman Sulanır? 

Zeytin ağacı kuraklığa toleranslıdır, ancak herhangi bir yöntemle su teminine önemli ölçüde olumlu tepki gösterir. İyi sulanan ağaçlar daha yüksek verim verme eğilimindedir. Genel olarak, yağ üretmek için yetiştirilen zeytin ağaçları, sofralık zeytin için yetiştirilenlere göre daha az sulama gerektirir. 

Zeytin ağaçları, büyüme mevsiminin başlangıcından kış yağmurlarının başlangıcına kadar gerektiğinde sulanır, çünkü su eksikliği bitki gelişimini ve meyve gelişimini olumsuz etkileyebilir. Çoğu zeytin yetiştiricisi ağaçlarını mayıs ayından eylül ayına kadar, bu dönemde yağmur olmadığını varsayarak haftada bir ila ayda bir arasında değişen sıklıkta sular. Ancak fazla su vermemeye özen göstermeliyiz. Tam sulama, su pompalama maliyetlerini artırır, aşırı vejetatif büyümeyi teşvik eder, çiçeklenmeyi azaltabilir ve budama maliyetlerini artırabilir. Mayıs, temmuz ve eylül ayları zeytinde sulama için en iyi zamanlardır. 

Zeytin Sulama Takvimi

Ocak

• Hasat tamamlanmışsa, tavı iyi olan zeytinliklerin toprağını derince (15-20 cm) işlenmeye başlanmalıdır.
• Toprağa ahır gübresi verilebilir.
• Yeni dikilecek zeytinler için arazi eğimli ise önce teraslama çalışmaları, arazi düz ise dikim yerleri tespit edilerek, çukurlar açılır.
• Toprak altı gübreler bu ay verilmeye başlanır.
• Ağır topraklara kireç atılmalıdır (5-10 yılda bir).
• Tesviye gerektiren zeytinliklerde tesviye işlemi yapılır.

Şubat

• Yeni zeytinler için çukurlara dikim yapılır.
• Hafif süzek topraklara çiftlik (ahır) gübresi verilir.
• Kompoze ve azotlu gübreler verilir.
• Halkalı leke ve kansere karşı mücadele yapılır. %1,5’luk bordo bulamacı verilir.
• Budama çalışmaları yaşlı ve verimden düşmüş ağaçlardan başlanır. Ağaçların gençleştirme budamaları ve bilezik alma işlemleri yapılır.
• Zeytinde kalem aşılarına bu ayın ortalarından itibaren başlanır.
• Budama çalışmalarında budama aletlerini 1/10 oranında hypo (klorak) karıştırılmış su ile dezenfekte edilir, hastalıklı dalı kestiğinizde aletleri dezenfekte etmeden budamaya devam edilmez.
• Dolu ve don zararı oluşmuşsa zeytin dal kanseri bulunan zeytinliklerde ilaçlama yapılmalıdır.
• Don zararı yoksa budama çalışmalarına ay sonuna doğru başlanır.

Mart

• Ayın ortalarına kadar yabani zeytinlere kalem aşısı yapılır.
• 10-12 cm derinlikte hafif toprak işlemesi yapılarak yabani otlar temizlenir.
• Teraslarda bozulmalar varsa, onarılır.
• Zeytin güvesinin yapraklardaki nesillerine ve zeytin pamuklu bitine karşı ilaçlamaya başlanır.
• Zeytin halkalı leke ikinci ilaçlaması yapılır.
• Budama işleri tamamlanır.
• Dikime devam edilir.
• Kompoze gübre uygulamasına devam edilir.
• Bor noksanlığı olan zeytinliklere bu aydan Nisan sonuna kadar bor elementi verilir.

Nisan

• Bahçelerde toprak işlemeye devam edilir.
• Yeşil bitki örtüsü varsa bu ay içinde mutlaka sürülerek toprağa gömülmelidir.
• Yağışlar devam ederse gübre verilebilir.
• Zeytinlerde gençleştirme ve aralama amacıyla kalın dal kesimleri yapılabilir.
• Göz ve kabuk aşısına başlanabilir.
• Zeytin pamuklu biti ve zeytin güvesi mücadelesine devam edilir.
• Zeytin halkalı leke hastalığının üçüncü ilaçlaması yapılır.
• Yeni zeytinliklerde, hava şartlarının kurak geçmesi halinde sulama yapılır.
• 5-10 cm derinliğinde ilkbahar toprak sürümü yapılır.
• Zeytin dal kanserine karşı ilaçlamaya devam edilir.

Mayıs

• Kurak mevsimlerde 15 günde bir sulama yapılmalıdır.
• Hafif sürümle kaymak kırılarak, yabancı otların gelişmesi önlenir.
• Zeytin fidanlarının hızlı büyümeleri için fidan başına 50 gram amonyumsülfat, 50 gram süper fosfat ve potasyum sülfat fidan izdüşümüne verilerek arkasından sulama işlemi yapılır.
• 3-4 yaşındaki fidanlara ve gençleştirilen zeytinlere şekil budaması yapılır.
• Dipten çıkan piçler temizlenir, gövdelere güneş yanıklarını önlemek için kireç badanası yapılır.
• Kabuk kalkıyorsa, aşı işlemine devam edilir.
• Nisan ayında yapılan aşıların bağları çözülür.
• Zeytin güvesi mücadelesine devam edilir.
• Zeytin sineği takibine başlanır.
• Zeytinde toprak tavına göre kultivatör, diskaro, sürgü çekilebilir.
• Zeytin güvesinin ikinci nesli için, organik fosfatlarla ilaçlama yapılır.

Haziran

• Genç fidanlarda sulamaya devam edilir.
• Yabani ot mücadelesi yapılır.
• Aşı bağları çözülür.
• Kanserli zeytin ağaçlarının budaması bu ayın sonuna doğru yapılır.
• Mahsul yılında olmayan zeytin ağaçlarında hafif bir ayıklama yaparak ağaçlar güçlendirilir.
• Aşılanan veya gençleştirilen yaşlı ağaçların aşı sürgünü dışındaki sürgünlerinin uçları alınarak büyümeleri engellenir.
• 3-4 yaşındaki fidanlarda şekil budamasına devam edilir.
• Mahsul tutan zeytin ağaçlarına sulama olanağı varsa, azotlu gübre verilmelidir.
• Zeytin sineği takibine devam edilir, gerekirse mücadelesine başlanır.
• Zeytin güvesi meyve nesline karşı dikkatli olunur ve sulu veya toz kükürt uygulanır.

Temmuz

• Yeni zeytinliklerde 15’er günlük periyotlarla sulamaya devam edilir.
• Zeytinde dökülme yaşanmaması için fazla sulama yapılmaz ve mantar hastalığına karşı ilaçlama yapılır.
• Yabani ot mücadelesine devam edilir.
• Çok mahsul yüklü ağaçlarda fazla filizler alınarak ağacın beslenme dengesi düzenlenir.
• Zeytin sineği mücadelesine devam edilir.
• İhtiyaç varsa yapraktan potasyum nitrat ve üre gübresi verilir.
• Zeytin sineği ve güvesi tuzaklarına 18-46 gübreli su takviyesi yapılır.
• Zeytin kara koşniline dikkat edilir.
• Kurak bölgelerde gövde ve ana dallara kireç badanası yapılır.

Ağustos

• Zeytinlerde sulama ve ot mücadelesine devam edilir.
• Mahsulü olmayan zeytin ağaçlarında aralama yapmayınız, zararlıdır.
• Zeytin sineği mücadelesine devam edilir.
• Gerekirse gövdelere badana uygulamasına devam edilir.
• Fazla sulama yapmaktan kaçınılır, zeytinlerde dökülme olabilir.
• Zeytin sineği ve güvesi tuzaklarına 18-46 gübreli su takviyesine devam edilir.
• Zeytin ağaçlarının olmadığı sıra aralarına kış yağmurlarından yararlanma ve pulluk tabanının kırılması amacıyla dip kazanı çekilir.
• Zeytin sineği ve ağaç kurtlarının izlenmesine ve mücadelesine devam edilir, ihtiyaç varsa yapraktan potasyum nitrat ve üre verilir.

Zeytin Sulama Teknikleri

Zeytin sulama teknikleri birkaç şekildedir. Birçok üründe olduğu gibi zeytinliklerde de yaygın olarak kullanılan hareketli ve statik sulama sistemleri bulunmaktadır. Mobil sistemlerin kurulum maliyeti yoktur, ancak çok fazla insan gücü gerektirir. Statik bitkiler bir ilk yatırım gerektirir ve genç zeytin ağaçları dikilmeden önce tasarlanmalı ve inşa edilmelidir. 

Zeytin sulama sistemleri, düşük hacimli sistemler yani esas olarak damlama sistemleri eğimli topraklar için uygundur. Dakikada daha fazla miktarda su sağlayabilen normal hacimli sistemler de yağmurlama sistemleri olarak ikiye ayrılabilir. Genel olarak, zeytin sulama teknikleri şu şekildedir: 

• Tava sulama yöntemi
• Karık sulama yöntemi
• Yağmurla sulama yöntemi
• Damla sulama yöntemi

Zeytinde sulama yapılırken en tercih edilmesi gereken ve önerilen damla sulama yöntemidir. Damla sulama sistemi, kontrollü su temini sağlar ve eğimli arazilerde tesviyeye gerek duymaz. Ayrıca, rüzgardan da etkilenmeyen bu zeytin sulama tekniği, birçok tarımsal ürün yetiştiriciliğinde kullanılmaktadır.