Şeftali hastalıkları: Şeftali küllemesi nedir?

Şeftali küllemesi (Sphaerotheca pannosa veya Oidium leucoconium), esas olarak tepelerdeki şeftali bahçelerini etkileyen bir hastalıktır. Hastalığın ilk belirtileri ilkbahar mevisiminde görülemktedir. İlk olarak meyve oluşumdan önceki evrede ortaya çıkarlar. En sıcak ve en kurak aylarda bir durgunluk evresinden sonra, hastalık yaz sonuna doğru yeniden orta çıkabilmektedir.

Şeftali küllemesi kendini nasıl belli eder sorusu şeftali yetiştiricilerinin merak konusudur. Bu hastalık, yapraklarda önce düzensiz şekilli renksiz alanlarla kendini gösterir, ardından tipik beyaz küf görünümü ile belli olmaktadır. 

Şeftali hastalıklarından biri olan şeftali küllemesinden etkilenen meyveler erken dönemde düşmeye ve deformasyona uğrar. Sonuç olarak şeftalinin kalitesinde ve üretiminde güçlü bir bozulmalar meydana gelebilir. 

Şeftali külleme nasıl önlenir?

Şeftali küllemesinin önlenmesi, kükürt bazlı ürünlerle, özellikle ıslanabilir tozlar ile gerçekleştirilebilir. Gelişim döneminden çiçeklenmenin sonuna kadar olan dönemde, şeftalilerin dökülmeden meyvelerin büyümesine kadar geçen süre boyunca bu hastalıkla mücadele edilebilmektedir. 

Pek çok meyvede ortaya çıkabilen külleme en sık şeftalide kendini gösterebilmektedir. Külleme, sert çekirdekli meyve ağaçlarında Sphaerotheca pannosa ve Podosphaera tridactyla mantarlarının neden olduğu ve en çok şeftali ağacının yanı sıra nektarin ve kayısıyı etkileyen bir hastalıktır.

Bu hastalık ekinlere büyük zarar verebileceğinden, görünümünü zamanında tespit etmek önemlidir. Bunu tespit etmek için sık sık gözlem yapılmalıdır. Bunu yapraklarda, sürgünlerde ve/veya meyvelerde ortaya çıkan pamuksu kıvamda karakteristik beyaz toz lekeleri gözlemleyip tanımlayarak yapabiliriz. 

Daha sonra, şeftali küllemesi hastalığını önlemek veya gerekirse sert çekirdekli meyve ağaçları üzerindeki etkisini en aza indirmek için külleme hakkında temel bilgileri bilmek gerekir. İşte bunlardan birkaçı:

Mantar döngüsü

Kış aylarında, mantar beslenmek için miselyum üretir ve sporlarını cleistothecia adı verilen yapılarda depolar.

İlkbahar zamanı geldiğinde, mantarın mahsulün yeni kısımlarını yaymasına ve kolonize etmesine yardımcı olmak için sporlar salınır. Gelişimi, ılıman sıcaklıklara sahip nemli ortamlarda tercih edilecektir. Yaz aylarında ulaşılabilecek yağmur ve yüksek sıcaklıklar enfeksiyonun yavaşlamasına yardımcı olacaktır. Sonbahara kadar, mantar çevre koşullarına bağlı olarak az ya da çok yayılmaya devam eder ve kış aylarında sporları korumak için tekrar cleistothecia üretir.

Şeftali küllemesinin zararları

Mantar doğrudan yeni oluşan tomurcuklara veya meyveye saldırdığında mahsulün zayıflaması, onunla beslenmesi doğrudan üretimi olumsuz yönde etkileyen bir zarardır.

Bir diğer zarar ise, mantar yaprak demetini kapladığından ışık eksikliğinden dolayı fotosentetik kapasite kaybı ve mantar arka tarafı kapladığından meyve solunum sıkıntısı yaşar. Bu zorluklar neticesinde, meyvenin olgunlaşmamış ve düşük kalitede olabileceği anlamına gelir. Bu da verimsiz bir şeftali üretimine neden olur. 

Şeftali küllemesi nasıl belli olur?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, küllemeye neden olan mantar yapraklarda, sürgünlerde ve/veya meyvelerde görülebilen pamuksu bir dokuya sahip beyaz bir toz üretir.

Ilıman sıcaklıklar ve yüksek nem bir arada olduğunda dikkatli olmanız ve iyi gözlemlemeniz gerekir, çünkü bu daha hızlı geliştiği ve varlığının daha kolay tespit edilebildiği andır. Meyve üzerinde beyaz toz birikimi gördüğünüz an mücadeleye başlayabilirsiniz. 

Şeftali küllemesi ile başa çıkma yolları

İyi ve verimli bir şeftali üretim faaliyeti yürütmek içn şeftali küllemesi mutlaka önlenmelidir. Zirai mücadeleyle diğer meydana gelebilecek şeftali hastalıklarının önüne de geçilebilir. Şeftali yetiştiricilerinin dikkat etmesi gereken bazı ipuçları vardır. İşte bunlardan bazıları:

• Sulamayı çevre koşullarına göre ayarlayın.
• Fazla gübreden kaçının.
• Yabani otları çıkarın.
• Havalandırmayı teşvik edin.

Ayrıca, bu hastalıkla başa çıkmak ve mahsulün ciddi şekilde zarar görmesini önlemek için her zaman belirlenen kimyasal ilaçları kullanabiliriz.

Şeftali küllemesine kullanılan kimyasal ilaçlar

Şeftali küllemesinden kurtulmak için kullanabileceğimiz bazı kimyasal ilaçları sizlerle paylaşmak istedik. İşte bunlardan bazıları:

• Topguard 125 Sc (İthal) – 125 g/l Flutriafol – 60 ml/100 L su
• Sercadis (İthal) – 300 g/l Fluxapyroxad – 15 ml/100 L su
• Klorzon 10 EC (İmal) – 100 g/l Tetraconazole – 40 ml/100 L su
• Efdal Sülfür 80 Wp (İmal) – %80 kükürt – 400 g/100 L su
• Scuba 80 Wg (İmal) – %80 kükürt – 400 g/100 L su
• Agrosol 80 Wg (İthal) – %80 kükürt – 400 g/100 L su
• Datcom (İmal) – 100 g/l Tetraconazole – 40 ml/100 L su 
• Microthiol Special Disperss (İthal) – %80 kükürt – 400 g/100 L su

Şeftali küllemesi ile mücadele etmek için diğer yöntemler

Aynı zamanda, kimyasal ilaçlama yaptıktan sonra kontrolü aşağıdaki gibi agronomik müdahalelerle birleştirmek iyi olacaktır. İlaçlamadan sonra bunları yapmak gerekir:

• Beyaz küllemeye daha az duyarlı çeşitlerin ekim aşamasında kullanılması
• Azotlu gübrelerin aşırı kullanılmaması (aşırı güçlü bir bitki, küllemeye karşı çok hassastır)
• Gölgelik ve meyvelerin ıslanma süresini azaltarak gölgeliği havalandırmak için iyi ve dikkatli bir budama
• Zemini çimlendirin ve biçilmiş halde tutun
• Etkilenen meyveleri çıkarmak için seyreltme
• Akılcı ve mümkünse sınırlı sulama (mümkün olduğunca öğleden sonra veya akşam saatlerinde yapmaktan kaçının)