Saksıda domates yetiştirme rehberi: Domates ekimi

Saksıda domates yetiştirme ile ilgili merak edilen tüm konulara ışık tuttuk. Domatesler en çok yetiştirilen sebzeler arasındadır, pratik olarak vazgeçilmez bir türdür. sofralarımıza eşlik eden domates sıklıkla tüketilmektedir, bu nedenle ülkemizde yetiştiriciliği oldukça fazladır. Domatesin birçok çeşidi vardır. Herkes evde yetiştirilen, olgunluk aşamasında hasat edilen ve vitamin içeriği yüksek olan taze ve organik domatesleri yemek ister. Ancak, ne yazık ki herkesin domates ekecek bir arazisi olmayabilir. Bu durumda, saksıda domates ekimi devreye girer.

Balkonlarda, çatılarda veya teraslarda sebze bahçesi oluşturmak artık bir yenilik değil. Bu sebze bahçeleri, hasat oluşumuna izin veren yaygın, kanıtlanmış ve başarılı bir uygulama haline geldiler. Balkonda veya terasınızda saksıda domates ekimi yapmak oldukça basittir, ayrıca domates saksıda yetiştirmeye en uygun sebzelerden biridir.

Saksıda domates yetiştirirken dikkat edilmesi gereken bir kaç husus söz konusudur. Çünkü saksıya ekilen domates, açık toprağa ekilen domateslerle karşılaştırıldığında, özel önlemlere ihtiyaç duyduğunu söylemeliyiz. Saksıda domates nasıl yetiştirilir sorusuna cevap bulacağınız bir rehber oluşturduk. Saksıda domates yetiştirme rehberi ve diğer detaylar…

Saksıda domates nasıl yetiştirilir?

Saksıda domates ekimi yapmadan önce pozisyon önemlidir. Domates tipik olarak bol güneş isteyen bir bitkidir. Mahsul gelişiminin erken döneminin iklimi hala serin ve nemli olabilir ve özellikle hastalıktan kaçınmak için iyi güneş ışığına ihtiyaç vardır. Domates fidelerinin ekiminin nisan ve mayıs ayları arasında gerçekleştiği düşünülürse, domateslerin saksıyı koyacağı teras, veranda veya balkonun iyi aydınlatılmış olması önemli olacaktır. Tercihen güneydoğu veya güneybatı yönüne bakması idealdir.

Saksı kuzey yönüne bakıyorsa, balkondaki minik bahçenizden vazgeçmek zorunda değilsiniz. Ancak bitkilerin ve gövdelerin biraz eğri bir görünüme sahip, yani uzun ama narin bir şekilde gecikmeli büyümesini kesinlikle beklemelisiniz. Sonuç olarak, domatesiniz kaçınılmaz olarak daha düşük üretkenliğe sahip olacaktır. Bunlara ek olarak, saksıda yetiştirdiğiniz domatesi gölge alana koymanız pek verimli olmayacaktır. En azından, domates bitkisi yeteri kadar güneş ışığına maruz kalmalıdır, bunu biliniz.

Uygun saksı seçimi

Saksıda domates ekimi yaparken dikkate alınması gereken bir husus da saksı veya kap seçimidir. Saksı, bitkinin kök sisteminin gelişiminde sahip olduğu alanı sınırlayarak çok önemli bir rol oynar. Yani domatesi dikmeden önce yapmanız gereken doğru bir saksı seçmektir. Domates yetiştirmek için saksılar farklı tip ve şekillerde olabilir, ancak en önemli şey bunların kapasiteleridir. Yerden yaklaşık iki metre yüksekliğe ulaşan domates bitkisinin potansiyel gelişimi göz önüne alındığında, kök sisteminin kök salması için yeterli alana ve toprağa ihtiyacı vardır.

Domates ekiminde yuvarlak saksıları tercih edersek, bunların en az 30 cm çapında ve yüksekliğinde olması gerekir. Aynısı kare şeklindeki saksılar için de geçerlidir. Ayrıca, 2 – 3 bitkiyi yan yana uzun dikdörtgen saksılarda bir araya getirebiliriz. Meyve kasaları da yeterince derin ve dayanıklı oldukları sürece ekim için geri dönüştürülebilir, bu durumda kasaların içi alt kısım delikli plastikle kaplanacaktır. Topraksız bahçeler için tasarlanmış gerçek ahşap kutularınız varsa, örneğin 1 metre x 2 metre ise iki sıraya 6 adet domates dikip fesleğen, kereviz, salatalık veya maydanoz gibi başka bitkiler ekerek kombinler de yapabilirsiniz.

Uygun saksı seçiminde saksının malzeme yapısı da oldukça önemlidir. Plastik saksılar oldukça hafiftir ve sert rüzgarla karşı karşıya kaldığında düşme riski taşıyabilir. Saksı düştüğünde ise domates bitkisine zarar verebilir. Ancak, plastiğin şöyle bir avantajı vardır; su geçirmez olduğundan dolayı toprak nemini daha uzun süre tutar. Öte yandan bir de pişmiş toprak saksılar vardır. Bunlar daha zariftir ve istendiğinde boyanabilir. Domates ekimi için oldukça uygundurlar. Ahşaptan yapılanlar ise daha az dayanıklıdır, ancak ahşap bahçeye hoş bir doğal görünüm verir.

Saksıda domates toprağı nasıl olmalı?

Saksıda başarılı bir domates ekimi için klasik toprak yeterli değildir. Çünkü, domates besin maddeleri açısından oldukça talepkar bir bitkidir. Yapmanız gerek tek şey bitkisel toprak satın kullanmaktır. Bitkisel toprak satın almak artık çok, neredeyse her markette bulabilirsiniz. Bu toprağa bir avuç dolusu gübre ekleme toprağı besin ve mineral bakımından destekleyecektir.

Gübre eklemek her daim domates verimini etkileyen bir husustur. Buna ek olarak, kendi başınıza iyi bir toprak düzenleyici elde etmek için organik mutfak atıklarını ve aynı bitkileri koyabileceğiniz bir kompost hazırlamak da alternatiftir. Kompost yapmak ve bunu toprak ile karıştırmak domates ekiminizi güçlendirecek pek çok besin değerine sahip olacaktır. 

Toprağa ek olarak, saksıların drenajına da dikkat etmek gerekir. Büyük saksıların dibine bir genişletilmiş kil tabakası koymak da bir başka alternatiftir ve bu yöntem oldukça tavsiye edilir. Basit saksılarda bu yöntemi uygulamak yerine kalsik bir tabak koyabilirsiniz. Çünkü, sulama yaptığınız esnada tüm suyun saksıdan akıp gitmesini istemezsiniz.

Saksıda domates nasıl sulanır?

Saksıda domates yetiştiriciliği yapanların en merak ettiği sorulardan biri de ”Saksıda domates nasıl sulanır?” sorusudur. Açık tarlada, domates bitkilerinin kök sistemi bir buçuk metre derinliğe kadar genişleyebilir. Bu, hava kısmının her zaman iyi demirlenmesini ve beslenmesini ve kıt sulama gerektiren derinlikte su bulmasını sağlar. Yaşlı çiftçiler, fazla ıslatmakla “domateslerin tadı olmaz” derler. Ancak saksıda yetiştirme de bu söz konusu değildir. 

Saksı gibi kapalı bir yerde yetişen  domates bitkileri için bu geçerli olamaz. Böyle bir durumda, özellikle de yaz aylarında her gün sık sık sulamamız gerekir. Saksıda domates nasıl sulanır? Dikkat etmemiz gereken bazı hususlar vardır. Bunlar şu şekildedir:

• Tüylü küf gibi mantar hastalıklarının başlamasını önlemek için bitkinin yaprak kısımlarını değil tabanını ıslatın. Her daim sulamayı zemine yapmalısınız. 
• Oda sıcaklığında su kullanın. Doğrudan musluktan gelen su aslında oldukça soğuktur ve güneşe maruz kalan bir saksı içindeki ısıtılmış köklerde şoka neden olabilir. Bu nedenle, domates sulama yaparken suyun soğuk olmamasına özen gösterin.
• Sivrisinekleri önleyin. Balkonda veya başka bir yerde özel olarak suyla doldurulmuş kovalar bu rahatsız edici böcekleri çekme riskiyle karşı karşıyadır. Domates çevresinde kap içinde su bulundurmayın. 

Saksıda domates malçlama

Malçlama, sebze bahçeleri için çok faydalı bir tekniktir. Bitkinin tabanına bir malç tabakası koymak saksılarda da faydalı olabilmektedir. Bu durumda toprak nemini daha uzun süre korumaya yardımcı olarak malçlama yapabilirsiniz. Saman veya kurumuş ot bulamazsak, domateslerimizin tabanındaki toprağı korumak için çuval gibi başka malzemeler de kullanabiliriz.

Domates güneş yanığı

Domates aşırı güneşe maruz kaldığında meyve veya bitki üzerinde yanıklara sebep olabilir. Özellikle de, güneşe maruz kalan ve ışığı yansıtan beyaz duvarlara sahip teraslarda veya balkonlarda, bitkiler özellikle sıcak yaz aylarında aşırı güneşlenme nedeniyle strese maruz kalabilir. Bu nedenle, aniden hızla kuruyabilir. Domates güneş yanığından korumak için koruyucu gölgelik yöntemi uygulanabilir.

Koruyucu gölgelik koyma seçeneğine ek olarak, bitki örtüsü üzerinde olası yanıklardan koruyan çok ince bir kil minerali olan kaolin ile püskürtme yaparak güneş yanığının önüne geçebilirsiniz. 

Saksıda domates yetiştirme rehberi kapsamında genel olarak bilmeniz gerekenleri sizlerle paylaştık. Saksıda domates yetiştiriciliği püf noktaları artık öğrenmiş oldunuz. Domates ekimi yaparken sırasıyla yapmanız gerekenleri kısaca bahsedelim. Sırasıyla domates ekimi:

• Saksıda domates ekimi yapmadan önce nasıl ekim yapacağınıza karar verin. İşe tohumla mı yoksa fideyle mi başlayacaksınız?
• Seçimi yaptıysanız ekim için uygun bir kap / saksı seçin.
• Seçtiğiniz saksı içine bitkisel toprak ve gübre karışımı ekleyin. Eğer tohum ekimi yapacaksanız toprağı bastırmayın, kesinlikle gevşek bırakın. Fide ekecekseniz toprağa yavaşça baskı uygulayabilirsiniz, çünkü kökün toprağa bağlantısı iyi olmalıdır. 
• Saksıda tohum ekimi yapabilirsiniz, ancak saksı gibi kaplar fideler için daha uygundur. Bu nedenle, domates tohumunu başka küçük bir kapta ekip nakil işlemini saksıya yapabilirsiniz. Tohum ekecekseniz çimlenmeyi bekleyin ve fide oluştuktan sonra saksıya nakil yapın. 
• Domates fidesi ekimi yaparken köklere narin davranın. Kök sistemine darbe vermeden saksıya nakili gerçekleştirin.
• Domates nakili yaptıktan sonra ilk sulama çok önemlidir. Yeterli miktarda bolca toprağı sulayın, ancak aşırı sulamadan kaçının.
• Domates fidesini her gün sulayın. Çiçek oluşumunu gözlemleyene kadar her gün sulama yapmanız domates hasadı için önemli olacak.
• Çiçek oluşumundan sonra minik domateslerin oluştuğunu fark edeceksiniz. Domatesleri sulamaya devam edin. Ancak sulama yaparken, bitkiyi değil zemini ıslatmayı unutmayın.
• Domates yeterli olgunluğa eriştiğinde artık domatesleri toplayıp afiyetle yiyebilirsiniz.