Etçi sığır ırkları hangileridir? Başlıca özellikleri nelerdir?

Etçi sığır ırkları nelerdir, etçi sığır ırklarının genel özellikleri nelerdir ve hangi sığır eti daha lezzetlidir gibi sorulara cevap bulacağınız içeriğe hoş geldiniz! Etçi sığır ırklarıyla ilgili merak edilen tüm konulara kapsamlı bir şekilde ışık tuttuk. Öncelikle tüm etçi sığır ırkları aynı değildir. Her birinin bir veya birden fazla belirli işlevi vardır. Her biri, bir sonraki nesle aktarılan bir dizi kalıtsal özelliğe sahiptir. Sığır ırklarının gelişimi yüzyıllar boyunca coğrafi bölge, bölgenin özellikleri ve iklim gibi birçok farklı faktörden etkilenmiştir. Açıkçası, farklı ırkların seçilmesinde ve onlara farklı roller verilmesinde insan müdahalesinin rolünden bahsetmeden geçmek olmaz.

Sığır ırkları dünyasında, sığır ırklarının farklı bir role sahip olduğunu söyleyebiliriz. Irkları başlıca şu şekilde değerlendirebiliriz: et üretimi, süt üretimi ve çalışan hayvancılık. Bu sondaki sınıflandırma geçmiş zamanda en yaygın olanıydı. Günümüzde ise, sığırların potansiyellerine göre basit, ikili veya üçlü yeteneklere sahip sığır ırkları bulabiliriz. Aynı zamanda hem et hem de süt üreten sığırlar olabilmektedir. Günümüzde sahip olduğumuz makineleri ve teknolojileri kullanmadan önce, sığırlar aslında çeşitli işleri yapmak için çok yardımcı olmuşlardır. Toplumsal refahın yaygınlaşmasıyla birlikte,  sığır ırkları da her şeyden önce kaliteli et üreten bir hayvan seçimi haline geldi. Daha önce de söylediğimiz gibi, farklı  sığır ırklarının fiziksel özellikleri çeşitli faktörlere bağlıdır. Farklı özelliklere sahip ırklar arasında çok farklı unsurlar mevcuttur. Örneğin, sütçü sığır ırkları diğerlerine göre daha gelişmiş bir dolaşım ve solunum sistemine sahiptir.

Kan dolaşımındaki artış sırayla süt üretimi ile yakından bağlantılıdır. Tıpkı bir makine görevi gören çalışan ırklar ise arazide çeşitli aktiviteler yapmaya uygun ve sağlam kaslara sahip ırklardır. Gelişmiş kas yapısı da birçok etçi sığır ırkında bulunur. Büyüme kapasitesi ile birlikte bu sığır ırklarının en değerli faktörlerinden biridir. Sığır ırklarında aranan bir diğer özellik ise, kesime devam ederken hayvanın performansını artırmak için iskeletin ve başın hafifliğidir. Bu açıklama bir genellemedir, çünkü her özel türün fiziksel düzeyde belirli özelliklere sahip olduğunu iyi biliyoruz.

Sığırlar arasındaki farklar

Sığırlar arasındaki farklar belirli karakter özellik gruplarına göre ayrılır. Sığırları ayırt etmek için genellikle dikkate alınan karakterler, kas kütlesi miktarı, kafa, göbek ve meme büyüklüğü gibi morfolojik ve fizyolojik tipte olanlardır. Aynı zamanda iskelet ve derinin ağırlığı da farkı oluşturan unsurlardır.

Bu özellikler temelinde, büyükbaş hayvanın yeteneğini belirleyen, yani ondan ekonomik olarak yararlanılabilen büyükbaş hayvan tipleri arasında bir ayrım yapılmaktadır. Bu nedenle, esas olarak fark gözetildiğinde et üretimi için kullanılması denilebilir. Etçi sığır ırkları yuvarlak ve hacimli bir karın, geniş kalçalar ancak küçük bir baş ve kısa boyun ile çok gelişmiş bir kas kütlesi ile karakterizedir. Diğer bir tür ise, daha az ağır bir iskelete ve daha az gelişmiş kaslara sahip olan sütçü sığır ırklarıdır.

Etçi sığırların özellikleri

Etçi sığır ırkları genel özellikleri şu şekildedir:

• Özellikle damızlık anne inekler için uygundur (inek – buzağı hattı)
• İyi doğurganlık ve doğum kolaylığı
• İdeal yapı, sağlam uzuvlar ve ayaklar
• Sağlamlık ve direnç
• Genç hayvanların ve özellikle uzun ömürlü hayvanların iyi gelişimi
• Kaba yem ve otlatmanın geliştirilmesi için son derece uygundur
• Mükemmel et – kemik oranı
• Mükemmel et kalitesi
• Üretim hayvanları için bir üreme ortağı olarak özellikle uygundur

Etçi sığır ırkları nelerdir?

Angus

İskoç kökenli Aberdeen Black Angus, vahşi doğada sessizce büyüdüğü için üremesi kolaydır. Bu cins kesinlikle dünyadaki en yaygın etçi sığır ırkıdır ve genellikle olsa bile siyah bir deri ve küçük görünen kafasıyla karakterizedir. Angus sığır ırkında bir erkek 850 kg’a kadar çıkabilir. Bu ırkın yayılımı aynı zamanda fazlaca doğurganlığından ve aynı zamanda otlatmaya ve çevreye uyum sağlama yeteneğinden kaynaklanmaktadır. Hala iyi kas kütlesi geliştirirken, oldukça basit bir şekilde otla beslenebilir. Eti lezzetli olduğu için dünya çapında çok popülerdir. Ancak yağsız bir et değildir ve bu nedenle herkes tarafından her zaman takdir edilmez.

Piedmentosa

Dünyanın en eski sığır ırklarından biri olan Piedmentosa İtalyan kökenlidir. Bu hayvanlar yerleştikleri Piedmont’a kadar göç etmiş, diğer yerli sığır ırklarıyla bir araya gelmiş ve böylece Fassona da denilen Piedmentosa ırkına yol açmıştır. Fassona, bu cins için tipik olan iyi gelişmiş bir kas kütlesine sahiptir ve boynunda hafif bir deri ile bir kambur vardır. Genellikle dağlarda otlatılır ve bu da dünyanın en yağsız etleri arasında yer alan etin kalitesine katkıda bulunur. Kas içi yağ olmamasına rağmen, az bağ dokusu olan çok yumuşak bir et olup, tüm dünyada çok beğenilen bir lezzetli ete sahiptir.

Chianina

Dünyada en popüler etçi besi sığır ırklarından bir başkası da, Antik Romalılar zamanında yetiştirilmiş bir İtalyan kökenli olan Chianina’dır. Esas olarak Toskana ve Umbria’da yaşayan bu ırk, etinin tüketiciler tarafından gerçek anlamda çok sevildiği tüm ülkelerde ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkelerde de yetiştirilmektedir.

Charolaise

En önemli Fransız besi sığırı ırklarından biridir. Fransız bölgesi Charolais’e özgü olan ve kaslı yapısı nedeniyle başlangıçta çalışan bir ırk olarak seçilen bu sığır, daha sonra et üretimi için kullanıldı. Günde 1,5 kg’a kadar kilo alabilen bu sığır ırkı genellikle yoğun çiftliklerde yetiştirilir. Charolaise sığır ırkını yetiştiriciler arasında çok popüler yapan şey, yaklaşık %60’lık iyi bir kesim verimine sahip olmasıdır. Sarı renk üzerine beyaz işlenmiş gibi bir görünümü olan bu sığır ırkı, zor şartlara oldukça dayanıklıdır. Hem boynuzlu hem de boynuzsuz tipleri olan bu etçi sığır ırkının et lezzeti de oldukça beğenilmektedir.

Limousine

Bir başka sığır ırkı Limousine’dir. Aslen Limousine bölgesinden ismini alan bu sığır ırkının kökeni Fransa’dır. Limousine sığır ırkının çok verimli olması ve kolay doğum yapması, ayrıca buzağıların morfolojik düzeyde küçük olması nedeniyle yetiştiriciler tarafından çok beğenilmektedir. Bu olumsuz bir durum gibi görünebilir, ancak gerçekte bu sığır çok hızlı büyür ve günde 1 kg veya daha fazla kilo alabilir. Bu nedenle, kesim için ideal ağırlığa, hayvan henüz gençken ulaşılır. Bu da, daha kaliteli et ve aynı zamanda canlı hayvan ağırlığının %65’ine eşit oldukça yüksek bir kesim verimi sağlar. Dünya çapında oldukça popüler olan bu besi sığırının et lezzeti de oldukça beğenilmektedir.

Shorthorn

Kökeni İngiltere’ye dayanan bu etçi sığır ırkı, geçmiş zamanda melezleştirilerek etçil özelliği artırılmıştır. Hem etçi hem hem de sütçü sığır ırkı arasında oldukça popülerdir. Kızılımsı ve beyaz tonlarında renge sahip olan bu sığır ırkı, kısa yüzlüdür ve aynı zamanda sağlam tırnak yapısına sahiptir. Zor şartlara dayanıklıdır. Bunların yanı sıra, boynuzlu veya kısa boynuzlu tipleri vardır. Kolayca doğum yapabilen Shorthorn sığırı, bu nedenle tercih edilen bir sığır cinsidir.

Hangi sığır ırkları en iyi ete sahiptir? En iyi besi sığırı hangisi?

Hangi sığır eti daha verimlidir ya da hangisi daha lezzetlidir diye sormak mutlaka sığır yetiştirmek isteyenlerin aklına gelecektir. Dünyada yaklaşık 250 besi sığırı ırkı mevcuttur ve bunların yüzde 60’ı ABD’de yetiştirilmektedir. Bu nedenle, en iyi verimi veren sığır ırkı hangisidir sorusunu cevaplamak zor olacaktır. Bir sığırın günlük büyüme ve dönüşüm oranları, kas yapısı ve yağ oranı gibi özellikleri dikkate alınmalı ona göre seçilmelidir diyebiliriz. Benzer coğrafi bölgelerde yetiştirilen, aynı beslenme ve aynı olgunlaşma süresine sahip ırklarla karşılaştırma yapmak daha ideal olacaktır.

En iyi besi sığırı karşılaştırmak için ideal kesimde, göz önünde bulundurulması gereken faktörler, yumuşaklık, sululuk, sığır etinin tipik tadı, hoş lezzetli tatlar ve renk olmalıdır. Ancak bu kriterlerin bir kısmı sığırların beslenmesinden etkilenmektedir, bu nedenle karşılaştırma yapabilmek için ırkların aynı şekilde beslenmesi gerekmektedir. Her sığır ırkı aynı beslenmeyi yapmadığından dolayı et verimliliği ve lezzeti farklı olmaktadır.

Avrupa’da en çok yetiştirilen sığır ırkları, İtalyan beyaz ırkları yani Chianina, Piemontese, Marchigiana, Maremmana, Podolica ve Romagnola cinsleridir. Ayrıca Fransız Limousine ve Charolaise sığırları da popülerdir. Ülkemizde ise yerli sığır ırkları farklıdır. Boz Irk, Yerli Kara, Doğu Anadolu Kırmızısı ve Güney Anadolu Kırmızısı adlı sığır ırkları Türkiye’nin dört bir köşesinde uygun koşullar ve iklimlerde yetiştirilmektedir.

En iyi besi sığırı hangisi dendiğinde veya daha doğrusu üstün organoleptik özelliklere sahip olup en pahalı olan et, tadıyla bilinen Japon Wagyu’dur. Aberdeen Angus sığırı ise batı ülkeleri arasında öne çıkmaktadır.

Bir ırkın eti ile diğeri etler arasındaki farkları nasıl anlayacağınızı bilmek de deneyim gerektirir. Çiftçiliğin türüne göre sığır eti verimliliği değişiklik göstermektedir. Örneğin, yoğun silajın varlığı veya yokluğu sığır etinin verimliliğini etkiler. Beslenme şekilleri aynı cins ete bile kesinlikle farklı organoleptik özellikler verebilir.

Etçi sığır ırkları arasında Angus, Highland ve Jersey etleri yüksek yağ içeriğine ve daha yüksek sığır eti aromasına sahiptir. Bu nedenle, en iyi sığır ırklarındandır. Simmenthal, Casina ve Marchigiana gibi ırkların etleri diğer bazı ırklardan daha az sulu ve yumuşaktır. Angus, İskandinav kırmızılarından daha hassas ve suludur. Charolaise sığır eti yumuşaktır ve kendine özgü bir tada sahiptir.